Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

compensate for

  • 1 penso

    penso, āvi, ātum, 1, v. freq. a. [pendo], to weigh or weigh out carefully (not freq. till after the Aug. per.; not in Cic., for in Off. 2, 19, 68, conpensandum is the correct reading. Neither is it found in Plaut., Ter., Lucr., or Cæs.; syn.: pendo, expendo).
    I.
    Lit.:

    aurum,

    Liv. 38, 24; Sil. 4, 153; Col. 12, 51, 2:

    C. Gracchi caput auro pensatum,

    paid for with its weight in gold, Flor. 3, 15, 6:

    odores ac purpurae et auro pensanda,

    worth their weight in gold, Sen. Ep. 73, 5.—Prov.:

    pensare aliquem eādem trutinā,

    to weigh one in the same balance, judge one by the same standard, Hor. Ep. 2, 1, 29.—
    II.
    Transf.
    A.
    To counterbalance with any thing, to compensate, recompense, repay, make good, requite; for the usual compensare:

    exiguā turis impensā tanta beneficia pensaturi,

    Curt. 8, 5, 10:

    beneficia beneficiis,

    Sen. Ben. 3, 9, 3; Suet. Aug. 25:

    praematuram mortem immortali nominis sui memoriā,

    Vell. 2, 88, 3:

    vulnera et sanguis aviditate praedae,

    Tac. H. 3, 26 fin.; cf. id. ib. 4, 74; id. A. 2, 26: vicem alicujus, to supply the place of a thing, to compensate for a thing, Plin. 31, 8, 44, § 97;

    transmarinae res quādam vice pensatae,

    Liv. 26, 37:

    iter,

    to shorten the way, Luc. 9, 685.—
    B.
    To pay, repay, punish with any thing:

    nece pudorem,

    Ov. H. 2, 143:

    omnia uno ictu,

    Sen. Oedip. 936:

    nefarium concubitum voluntariā morte,

    Val. Max. 1, 8, 3.—
    2.
    To purchase with any thing:

    vitam auro,

    Sil. 2, 35:

    victoriam damno militis,

    Vell. 2, 115, 4.—
    C.
    To exchange for any thing:

    palatia caelo,

    Calp. Ecl. 4, 141:

    laetitiam moerore,

    Plin. 7, 40, 41, § 132.—
    D.
    To allay, quench:

    sitim,

    Calp. Ecl. 5, 111.—
    E.
    To weigh, ponder, examine, consider:

    ex factis, non ex dictis, amicos pensare,

    Liv. 34, 49:

    ad consilium pensandum temporis opus esse,

    id. 22, 51, 3; Curt. 3, 6, 3; 8, 2, 14; 7, 33, 2:

    singula animi consulta,

    id. 7, 8, 1:

    stat pensata diu belli sententia,

    Sil. 7, 223.

    Lewis & Short latin dictionary > penso

  • 2 redimō

        redimō ēmī, ēmptus, ere    [red-+emo], to buy back, repurchase, redeem: (domum) non minoris, quam emit Antonius, redimet: de fundo redimendo.— To ransom, release, redeem: captum quam queas Minumo, T.: cum legati populi R. redempti sint: e servitute: servi in publicum redempti ac manumissi, ransomed at the public cost, L.— To buy off, set free, release, rescue: pecuniā se a iudicibus palam redemerat: eum suo sanguine ab Acheronte, N.: fratrem Pollux alternā morte redemit, V.: corpus (a morbo), O.: armis civitatem, L.— To buy up, obtain by purchase, take by contract, undertake, hire, farm: belli moram, secure by bribery, S.: vectigalia parvo pretio redempta habere, Cs.: picarias de censoribus: litem, undertake.—Fig., to buy, purchase, redeem, secure, gain, acquire, obtain, procure: ut ab eo (praetorc) servorum vita redimeretur: pretio sepeliendi potestatem: ne obsidibus quidem datis, pacem Ariovisti, Cs.: auro ius triste sepulcri, O.: mutuam dissimulationem mali, Ta.: alqd morte, Cu.— To buy off, ward off, obviate, avert: (acerbitatem) a re p. meis incommodis: metum virgarum pretio: Si mea mors redimenda tuā esset, O.— To pay for, make amends for, atone for, compensate for: flagitium aut facinus, S.: sua per nostram periuria poenam, O.
    * * *
    I
    redimere, redemi, redemptus V TRANS
    buy back, recover, replace by purchase; buy up; make good, fulfil (promise); redeem; atone for; ransom; rescue/save; contract for; buy/purchase; buy off
    II
    redimere, redimi, - V TRANS
    buy back, recover, replace by purchase; buy up; make good, fulfil (promise); redeem; atone for; ransom; rescue/save; contract for; buy/purchase; buy off

    Latin-English dictionary > redimō

  • 3 redimo

    rĕd-ĭmo, ēmi, emptum, 3, v. a. [emo].
    I.
    To buy back, repurchase (freq. and class.; syn.: recupero, reparo).
    A.
    In gen.:

    eam (domum) non minoris, quam emit Antonius, redimet,

    Cic. Phil. 13, 5, 10:

    neque adeo hasce emi mihi — illi redemi rursum,

    Plaut. Trin. 1, 2, 145:

    aut emendum sibi quod non habebat, aut redimendum quod habebat,

    Cic. Sest. 30, 66:

    de fundo redimendo,

    id. Att. 11, 13, 4:

    orabo, ut mihi pallam reddat, quam dudum dedi, Aliam illi redimam meliorem,

    will buy in return, Plaut. Men. 4, 2, 115; 4, 3, 6; cf. Plin. 6, 28, 32, § 162.—
    B.
    In partic., to buy back, ransom, release, redeem a prisoner, slave, etc.: Li. Tu redimes me, si me hostes interceperint? De. Redimam, Plaut. As. 1, 1, 93; Ter. Eun. 1, 1, 29:

    ut is homo redimatur illi,

    Plaut. Capt. 2, 2, 91; cf. id. Merc. 3, 1, 31:

    captos, captivos ab hoste, a praedonibus, etc.,

    Cic. Off. 2, 16, 55; id. Verr. 2, 5, 34, § 90; cf.:

    haec benignitas, redimi e servitute captos,

    id. Off. 2, 18, 63; Plaut. Pers. 4, 6, 14:

    servi in publicum redempti ac manumissi,

    ransomed, liberated at public cost, Liv. 26, 27:

    me raptum pugnā pretiove redemptum Mandere humo,

    Verg. A. 9, 213; Ov. H. 3, 39; id. Am. 1, 8, 63. — Hence,
    2.
    In gen., to buy off from any thing; to set free, release, rescue:

    aliquem a piratis publicā civitatium pecuniā,

    Vell. 2, 42, 3:

    pecuniā se a judicibus, palam redemerat,

    Cic. Mil. 32, 87; cf.:

    se ab inquisitoribus pecuniā,

    Suet. Caes. 1:

    se a Gallis auro,

    Liv. 22, 59:

    se a cane,

    Petr. 72 fin.:

    se ab invidiā fortunae,

    Plin. 37, 1, 2, § 3:

    aliquem suo sanguine ab Acheronte,

    Nep. Dion, 10, 2; cf.:

    fratrem Pollux alternā morte redemit,

    Verg. A. 6, 121:

    corpus (sc. a morbo),

    Ov. R. Am. 229:

    redimite armis civitatem, quam auro majores vestri redemerunt,

    Liv. 9, 4, 9; 15, 34, 5: so,

    redemit Dominus Jacob,

    Vulg. Jer. 31, 11; id. 1 Pet. 1, 18 et saep. —
    II.
    To buy up.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen. (rare):

    statim redemi fundos omnes, qui patroni mei fuerant,

    Petr. 7:

    essedum sumptuose fabricatum,

    Suet. Claud. 16:

    libros suppressos,

    id. Gram. 8.—
    (β).
    Of persons, to hire, bribe:

    auditores conducti et redempti,

    Plin. Ep. 2, 14, 4; so,

    plausor redemptus,

    Petr. 5, 8:

    tutor aut curator redemptus,

    Cod. Just. 5, 1, 4:

    aemuli corrupti ac redempti,

    ib. 10, 54.— More freq. and class.,
    2.
    In partic., a mercant. and jurid. t. t., to take or undertake by contract; to hire, farm, etc.:

    Dumnorigem portoria reliquaque omnia Aeduorum vectigalia parvo pretio redempta habere,

    Caes. B. G. 1, 18; Varr. L. L. 6, § 92 Müll.; cf.:

    picarias de censoribus,

    Cic. Brut. 22, 85:

    opus,

    id. Verr. 2, 1, 54, § 141:

    istum eripiendum,

    id. ib. 2, 1, 11, §

    31: vestimenta texenda vel insulam, vel navem fabricandam,

    Dig. 7, 8, 12 fin.:

    litem,

    to undertake, Cic. Rosc. Com. 12, 35.— Esp., in law, t. t., to undertake the risk of a suit for a consideration (which was held dishonorable;

    opp. to the authorized stipulation of a fee): litem te redemisse contra bonos mores,

    Cod. Just. 2, 12, 15; cf.

    also: redimit eventum litium majoris pecuniae praemio contra bonos mores (procurator),

    Dig. 17, 1, 7:

    qui alios actionum suarum redimunt exactores,

    i. e. who engage persons to undertake their suits in their own names, Cod. Just. 2, 13, 2; so ib. 2, 13, 1; cf., respecting redimere litem, Mühlenbruch, Die Lehre von der Cession, p. 362 sq.—
    B.
    Trop., to buy, purchase.
    1.
    To gain, acquire, obtain, procure any thing desirable:

    ut ab eo (praetore) servorum sceleris conjurationisque damnatorum vita vel ipso carnifice internuncio redimeretur,

    Cic. Verr. 2, 5, 6, § 14:

    ego vitam omnium civium... quinque hominum amentium ac perditorum poenā redemi,

    id. Sull. 11, 33: non vitam liberum sed mortis celeritatem pretio, id. Verr. 2, 5, 45, § 119:

    sepeliendi potestatem pretio,

    id. ib.:

    pacem sibi sempiternam,

    id. Q. Fr. 1, 1, 11, § 34:

    pacem Ariovisti ne obsidibus quidem datis,

    Caes. B. G. 1, 37:

    pacem ab aliquo,

    Just. 43, 5, 9:

    omnium gratiam atque amicitiam ejus morte,

    Caes. B. G. 1, 44 fin.:

    militum voluntates largitione,

    id. B. C. 1, 39:

    primo tantummodo belli moram,

    Sall. J. 29, 3:

    neve auro redimat jus triste sepulcri,

    Ov. M. 13, 472:

    mutuam dissimulationem mali,

    Tac. Agr. 6:

    quidquid homines vel vitā aestimant vel morte redimunt,

    Curt. 5, 5, 18; 5, 9, 3.—
    2.
    To buy off, i. e. to ward off, obviate, avert an evil:

    quam (acerbitatem) ego a re publicā meis privatis et domesticis incommodis libentissime redemissem,

    Cic. Fam. 2, 16, 4:

    haec vero, quae vel vitā redimi recte possunt, aestimare pecuniā non queo,

    id. Verr. 2, 5, 9, § 23:

    qui se uno quaestu decumarum omnia sua pericula redempturum esse dicebat,

    id. ib. 2, 3, 19, §

    49: metum virgarum pretio,

    id. ib. 2, 5, 44, §

    117: ignominiam assiduo labore,

    Front. Strat. 4, 1, 21:

    bellum ab Illyriis pactā mercede redimere,

    Just. 7, 5, 1; cf.

    bella,

    id. 6, 1, 6; 7, 5, 1; 7, 6, 5:

    si mea mors redimenda tuā esset,

    Ov. P. 3, 1, 105; cf.:

    nec te pugnantem tua forma redemit,

    id. M. 12, 393:

    qui delatorem redemit,

    has bought off, hushed up, Dig. 49, 14, 29.—
    3.
    To pay for; to make amends, atone, compensate for a wrong:

    flagitium aut facinus redimere,

    Sall. C. 14, 3:

    multa desidiae crimina morte,

    Vell. 2, 87 Ruhnk.:

    nullam congiario culpam,

    Plin. Pan. 28, 2; cf. simply culpam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 8:

    vitium auctore (sc. Jove),

    Ov. H. 17, 49:

    sua perjuria per nostram poenam,

    id. Am. 3, 3, 21.—
    4.
    Of one's word or promise, to redeem, keep:

    verba sua,

    Sen. Ben. 4, 36, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > redimo

  • 4 ē-mendō

        ē-mendō āvī, ātus, āre    [ex + mendum], to free from faults, correct, improve, amend: civitas emendari solet continentiā principum: consuetudinem: res Italas Legibus, H.— To correct, revise: annalīs suos. — To atone for, compensate for: vitia emendata virtutibus, N.: facta priora novis, O.: arte fortunam, H.

    Latin-English dictionary > ē-mendō

  • 5 re-pleō

        re-pleō ēvī    (replēssent, L.), ētus, ēre, to fill again, refill, fill up: exhaustas domos: scrobes terrā repletae, V.: Fossa repletur humo, O.: sucis (corpus), O.—To complete, replenish, recruit: exercitum, L.—To make up for, replace, compensate for, supply: consumpta: quod voci deerat, plangere replebam, O.—To fill up, make full, fill: videras repleri quaestu domum: strage hominum campos, L.: corpora Carne, sate, O.: escā se, Ph.: gemitu tectum, V.: Litora voce, O.

    Latin-English dictionary > re-pleō

  • 6 restituo

    rē-stĭtŭo, ŭi, ūtum, 3, v. a. [statuo], to put or set up again, i. e. either to replace in its former position, or (more freq.) to restore to its former condition, to rebuild, revive, etc. (freq. and class.; syn.: restauro, renovo, reficio).
    I.
    In gen.
    A.
    Lit.:

    senatus decrevit, ut Minerva nostra, quam turbo dejecerat, restitueretur,

    Cic. Fam. 12, 25, a, 1:

    arborem,

    Verg. G. 2, 272:

    luxatum femur ex toto,

    Cels. 8, 20: aedes (with reficere), Cic. Top. 3, 15:

    domum a Clodio disjectam,

    i. e. to rebuild, Vell. 2, 45, 3; cf.

    domum,

    Suet. Ner. 31:

    theatrum,

    id. Claud. 21:

    statuas (disjectas),

    id. Calig. 34:

    tropaea disjecta,

    id. Caes. 11:

    fores effractas,

    Ter. Ad. 1, 2, 40:

    oppida vicosque, quos incenderant,

    Caes. B. G. 1, 28:

    fontes et Flumina,

    Ov. M. 2, 407:

    turbatas comas,

    id. F. 3, 16:

    ordines,

    Sall. J. 51, 3; cf.

    aciem,

    Liv. 5, 18; 29, 2 al.:

    inclinatam aciem,

    Suet. Caes. 62:

    (eos, qui) quaedam contra naturam depravata habent, restituere et corrigere,

    Cic. Div. 2, 46, 96:

    oculos (luminibus orbati),

    Suet. Vesp. 7:

    visum,

    Plin. 25, 8, 50, § 89:

    pilos,

    id. 32, 10, 40, § 119:

    se (apes, with reviviscere),

    Varr. R. R. 3, 16 fin.; cf.:

    aliquem a limine mortis,

    Cat. 68, 4; Verg. Cul. 223;

    and restinctos,

    to raise the dead, Ov. P. 3, 6, 35:

    apes restituunt se ac reviviscunt,

    Varr. R. R. 3, 16, 38.—
    B.
    Trop., to restore, revive, renew, reform, etc.: unus homo nobis cunctando restituit rem, Enn. ap. Cic. Off. 1, 24, 84; Cic. Att. 2, 19, 2; Liv. 30, 26; Verg. A. 6, 846 Serv.; Macr. S. 6, 1; Ov. F. 2, 242; Aug. ap. Suet. Tib. 21 al. (Ann. v. 313 Vahl.); cf.:

    rem prolapsam,

    Liv. 2, 63:

    res perditas,

    id. 25, 37; 6, 22:

    rem impeditam et perditam,

    Ter. And. 3, 5, 13;

    and simply rem,

    Liv. 3, 12 Drak.; 8, 11;

    25, 37: veteres clientelas,

    Caes. B. G. 6, 12:

    veterem tuam illam calliditatem atque prudentiam,

    Cic. Rosc. Am. 22, 61:

    tribuniciam potestatem,

    id. Agr. 2, 14, 36:

    tribuniciam intercessionem armis,

    Caes. B. C. 1, 7: proelium, Poet. ap. Cic. Tusc. 4, 23, 52; Caes. B. G. 7, 87; 1, 53; Liv. 6, 8; cf.:

    pugnam omnibus locis,

    id. 4, 38 fin.; 2, 19:

    damna Romano accepta bello,

    id. 31, 43:

    sanitatem,

    Just. 6, 4, 13:

    bellum,

    id. 35, 1, 10; Plin. 20, 6, 23, § 56; cf.

    vires,

    Val. Fl. 2, 70:

    adulescentem corruptum,

    to reform, Plaut. Trin. 1, 2, 81:

    suorum a pudore maritimae ignominiae restituti animi,

    restored, revived, Liv. 35, 27:

    consolando aliquorum restituere voluntatem aut benevolentiam in dominum,

    Varr. R. R. 1, 17, 7.—
    II.
    In partic., to give back, deliver up, return, restore a thing belonging to a person or place (syn. reddo).
    A.
    Lit.: Mi. Paterna oportet reddi filio bona. Ha. Restituentur omnia, Plaut. Poen. 5, 2, 122:

    tribuni vobis amissa reddent ac restituent?

    Liv. 3, 68.—

    With a personal object: virginem suis Restituere ac reddere,

    Ter. Eun. 1, 2, 67; 4, 6, 8:

    alicui filium,

    id. Heaut. 3, 1, 83; id. And. 3, 3, 38; id. Hec. 5, 3, 20:

    amissa cuique,

    Caes. B. C. 1, 87:

    bona iis,

    id. ib. 2, 21:

    majorum locum huic,

    id. B. G. 5, 25:

    agrum Veientibus,

    Liv. 2, 13 et saep.:

    alicui suum familiarem et hospitem, ereptum e manibus hostium,

    Caes. B. G. 1, 53:

    Sextus Pompeius civitati restitutus,

    Cic. Phil. 5, 15, 41:

    captum victori,

    Liv. 9, 11:

    apibus fructum suum,

    Phaedr. 3, 13, 15:

    Caesaris imperio restituendus erat,

    Ov. P. 4, 13, 38:

    illum restituam huic, hic autem in Alidem me meo patri,

    Plaut. Capt. 3, 4, 56:

    aliquem natalibus,

    to set free, Dig. 40, tit. 11;

    v. natalis.— With abstr. object: sed etiam meam vocem et auctoritatem et vobis et rei publicae conservatam ac restitutam puto,

    Cic. Marcell. 1, 2:

    lucem salutemque redditam sibi ac restitutam,

    id. Dom. 28, 75.—Without dat.:

    amissa (opp. adimere),

    Caes. B. C. 1, 7:

    fraudata,

    id. ib. 3, 60 fin. al.:

    Arpi restituti ad Romanos,

    Liv. 24, 47; cf.:

    (Cloelia) sospites omnes Romam ad propinquos restituit,

    id. 2, 13; 49:

    aliquem in aliquem locum,

    Ter. And. 4, 1, 58; cf. Plaut. Mil. 3, 1, 108:

    (Siciliam) in antiquum statum,

    Cic. Verr. 1, 4, 12; cf.:

    civitates afflictas in melius,

    Suet. Vesp. 17. —
    2.
    Publicists' and jurid. t. t., to bring back or restore to his previous state or condition; to recall, reinstate a person condemned, banished, deprived of his property, etc. (cf. reduco):

    restituebat multos calamitosos... Licinium Denticulam de aleā condemnatum restituit,

    Cic. Phil. 2, 23, 56:

    omnes, qui lege Pompeiā condemnati essent,

    id. Att. 10, 4, 8:

    quae fuisset justa causa restituendi mei, nisi fuisset injusta eiciendi?

    id. Mil. 14, 36; cf. id. ib. 15, 39:

    aliquem (damnatum),

    Suet. Caes. 41; id. Calig. 15:

    exsulem,

    id. Claud. 12:

    legionem totam cum ignominiā missam,

    id. Caes. 69:

    neque enim praetor, si ex eo fundo essem dejectus, ita me restitui jussit,

    Cic. Caecin. 29, 82; cf. id. ib. 8, 23: nonnullos ambitus Pompeiā lege damnatos in integrum restituit, Caes. B. C. 3, 1:

    aliquem in integrum,

    Cic. Clu. 36, 98; Dig. 4, 1, 4; 4, 15 (cf. the whole section, ib. 4, 1: De in integrum restitutionibus); cf.:

    Sampsiceramum restitui in eum locum cupere, ex quo decidit,

    Cic. Att. 2, 23, 2:

    equites Romanos in tribunicium honorem,

    Caes. B. C. 1, 77 fin.:

    tribunos plebis in suam dignitatem,

    id. ib. 1, 22:

    restitutus in patriam (Camillus) patriam ipsam restituit,

    Liv. 7, 1 fin.; so,

    in patriam,

    Suet. Ner. 3.—
    b.
    Transf.
    (α).
    Of things, to deliver up again, to make restitution of, restore:

    in utriusque bonis nihil erat, quod restitui posset, nisi quod moveri loco non poterat,

    Cic. Verr. 2, 2, 25, § 62; Dig. 43, 8, 2, § 34; 43, 12, 1, § 19 al.—
    (β).
    Of a previous judicial sentence or of injustice committed, to reverse, i. e. to make null and void, to make good again, repair (cf.:

    rescindo, resolvo): alia judicia Lilybaei, alia Agrigenti, alia Panhormi restituta sunt,

    Cic. Verr. 2, 2, 26, § 63:

    qui (praetor) dies totos aut vim fieri vetat aut restitui factam jubet, etc.,

    id. Caecin. 13, 36:

    ut si ego eum condemnaro, tu restituas,

    id. Fam. 9, 10, 2; cf.:

    restitui in integrum aequom est,

    Ter. Phorm. 2, 4, 11.—
    (γ).
    To compensate for, make good (rare):

    damnum,

    Liv. 31, 43, 4; Vulg. Exod. 22, 12:

    jacturam,

    Col. 11, 1, 28. —
    B.
    Trop., to restore to a former condition, to re-establish, etc.:

    ut anno XVI. post reges exactos secederent, leges sacratas ipsi sibi restituerent,

    restored for themselves, re-established, Cic. Corn. 1, Fragm. 23, p. 450 fin. Orell.:

    restituit his animos parva una res,

    Liv. 25, 18; cf. id. 21, 53:

    ut interfecto Punico praesidio restituerent se Romanis,

    join themselves again to the Romans, id. 23, 7:

    ulcera sanitati restituens,

    restoring, Plin. 20, 6, 23, § 51; cf. id. 14, 18, 22, § 118:

    Bacchus peccasse fatentem Restituit,

    restored to his former condition, Ov. M. 11, 135; cf.:

    cum semel occideris... Non, Torquate, genus, non te facundia, non te Restituet pietas,

    Hor. C. 4, 7, 24:

    restituam jam ego te in gaudia,

    Plaut. Merc. 5, 2, 44:

    haud facile te in eundem rursus restitues locum,

    Cic. Prov. Cons. 9, 23; Plaut. Mil. 3, 1, 108; cf.:

    cives ex servitute in libertatem,

    Liv. 28, 39:

    poëtam in locum, Ter. Hec. prol. alt. 13: aliquem rursus in gratiam,

    id. ib. 3, 1, 11; cf.:

    fratrem in antiquum locum gratiae et honoris,

    Caes. B. G. 1, 18:

    fratrem (sc. in gratiam),

    Curt. 8, 6, 26:

    Acarnanas in antiquam formulam jurisque ac dicionis eorum,

    Liv. 26, 24:

    vos in amicitiam societatemque nostram,

    id. 31, 31 fin. et saep.:

    cum praecipitata raptim consilia neque revocari neque in integrum restitui possint,

    id. 31, 32:

    patientiae veteri (Britanniam),

    Tac. Agr. 16.

    Lewis & Short latin dictionary > restituo

  • 7 restituō

        restituō ūī, ūtus, ere    [re-+statuo], to set up again, replace, restore, reconstruct, rebuild, revive, renew, reform, rearrange: Forīs effractas, T.: ut Minerva, quam turbo deiecerat, restitueretur: arborem, V.: vicos, quos incenderant, Cs.: fontīs et Flumina, O.: ordines, S.: aciem, L.: exstinctos, raise the dead, O.— To give back, deliver up, return, restore, replace, make restitution of: fraudata, Cs.: sospites omnīs Romam ad propinquos, L.: quem a me accepisti locum, T.: virginem suis, T.: bona iis, Cs.: agrum Veientibus, L.: Pompeius civitati restitutus: captum victori, L.: Caesaris imperio restituendus erat, O.—Fig., to restore, revive, renew, reform, repair, remedy: Unus homo nobis cunctando restituit rem, Enn. ap. C.: maxime, Cui res cunctando restituenda foret, O.: res perditas, L.: veteres clientelas, Cs.: veterem tuam prudentiam: tribuniciam intercessionem armis, Cs.: suorum a pudore maritimae ignominiae restituti animi, recovered, L.— To bring back, restore, recall, reinstate: Licinium de aleā condemnatum: iusta causa restituendi mei: damnatos in integrum, Cs.: tribunos plebis in suam dignitatem, Cs.: restitutus in patriam (Camillus) secum patriam ipsam restituit, L.: (eos) rursum in gratiam, reconcile, T.: fratrem in antiquum locum gratiae, Cs.: vos in amicitiam nostram, L.: veteri patientiae (Britanniam), Ta.: Romanis se, join the Romans again, L.: Bacchus peccasse fatentem Restituit, i. e. pardoned, O.— To restore, re-establish, re-enact: leges: restituit his animos parva una res, L.— To reverse, revoke, undo, make void, make good again, repair: alia iudicia Lilybaei, alia Agrigenti restituta sunt, i. e. cancelled: praecipita raptim consilia in integrum, L.: ut, si ego eum condemnaro, tu restituas: restitui in integrum aequom est, T.— To compensate for, make good: damna, L.: vim restitui factam iubet, that the damage be repaired.
    * * *
    restituere, restitui, restitutus V
    restore; revive; bring back; make good

    Latin-English dictionary > restituō

  • 8 conrigo

    cor-rĭgo ( conr-), rexi, rectum, 3, v. a. [rego], to make straight, set right, bring into order.
    I.
    Lit. (rare):

    catenas,

    Cato, R. R. 18 fin.:

    alicui digitum,

    Plin. 7, 20, 19, § 83:

    verbaque correctis incidere talia ceris,

    smoothed out, erased, Ov. M. 9, 529: corpus informe gibbo, Aug. ap. Macr. S. 2, 4:

    vulvas conversas,

    Plin. 24, 5, 13, § 22; cf.:

    malas labentes,

    Suet. Aug. 99:

    cursum (navis),

    Liv. 29, 27, 14; cf.:

    se flexus (fluminum),

    Plin. 3, 1, 3, § 16.—
    B.
    Prov.:

    curva,

    to attempt to make crooked straight, Plin. Ep. 5, 21, 6; Sen. Lud. Mort. Claud. 8, 3.—Far more freq. and class.,
    II.
    Trop., to improve, amend, correct, make better, reform, restore, make good, compensate for, etc.
    A.
    In gen.
    (α).
    With acc.:

    aliquem corruptum ad frugem corrigere,

    Plaut. Trin. 1, 2, 81:

    gnatum mi,

    Ter. And. 3, 4, 17:

    ita mutat, ut ea, quae corrigere volt, mihi quidem depravare videatur,

    Cic. Fin. 1, 6, 17:

    praeterita magis reprehendi possunt quam corrigi,

    Liv. 30, 30, 7:

    tarditatem cursu,

    Cic. Q. Fr. 2, 13 (15 a), 2: errorem paenitendo, id. Fragm. ap. Lact. 6, 24; Ter. Hec. 2, 2, 12; cf.

    mendum,

    Cic. Att. 2, 7, 5:

    delicta,

    Sall. J. 3, 2:

    mores (opp. corrumpere),

    Cic. Leg. 3, 14, 32;

    and, mores (with vitia emendare),

    Quint. 12, 7, 2:

    acceptam in Illyrico ignominiam,

    Liv. 43, 21, 4:

    quicquid corrigere est nefas,

    Hor. C. 1, 24, 20:

    dum resque sinit, tua corrigo vota,

    Ov. M. 2, 89:

    moram celeri cessataque tempora cursu,

    id. ib. 10, 670:

    ancipitis fortuna temporis maturā virtute correcta,

    Vell. 2, 79, 5:

    ut tibi sit qui te conrigere possis,

    Plaut. Trin. 3, 2, 27:

    paterer vos ipsā re conrigi, quoniam verba contemnitis,

    Sall. C. 52, 35:

    tu ut umquam te corrigas?

    Cic. Cat. 1, 9, 22:

    tota civitas corrigi solet continentiā,

    id. Leg. 3, 13, 30:

    aliā ratione malevolus, aliā amator corrigendus,

    id. Tusc. 4, 31, 65; id. Mur. 29, 60:

    conscius mihi sum... corrigi me posse,

    Liv. 42, 42, 8.—Esp. freq. of improving, correcting an (oral or written) discourse, Varr. L. L. 9, § 9 Müll.; Cic. Att. 15, 1, B, 2; Quint. 1, 5, 34; Hor. A. P. 438 al.; and of the orator who employs the figure correctio (v. s. v. II.):

    cum corrigimus nosmet ipsos quasi reprehendentes,

    Cic. Or. 39, 135. —
    (β).
    Absol.:

    se fateri admissum flagitium: sed eosdem correcturos esse,

    Liv. 5, 28, 8; cf. Suet. Caes. 56.—
    B.
    In medic. lang., to heal, cure:

    lentigines,

    Plin. 22, 25, 74, § 156:

    maciem corporis,

    id. 31, 6, 33, § 66:

    cutem in facie,

    id. 23, 8, 75, § 144.—Hence, cor-rectus ( conr-), a, um, P. a., improved, amended, correct (very rare):

    ut is qui fortuito deliquit, attentior fiat correctiorque,

    Gell. 6, 14, 2.—Hence, subst.: correctus, i, m., one who is reformed:

    nihil officiunt peccata vetera correcti,

    Lact. 6, 24, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > conrigo

  • 9 corrigo

    cor-rĭgo ( conr-), rexi, rectum, 3, v. a. [rego], to make straight, set right, bring into order.
    I.
    Lit. (rare):

    catenas,

    Cato, R. R. 18 fin.:

    alicui digitum,

    Plin. 7, 20, 19, § 83:

    verbaque correctis incidere talia ceris,

    smoothed out, erased, Ov. M. 9, 529: corpus informe gibbo, Aug. ap. Macr. S. 2, 4:

    vulvas conversas,

    Plin. 24, 5, 13, § 22; cf.:

    malas labentes,

    Suet. Aug. 99:

    cursum (navis),

    Liv. 29, 27, 14; cf.:

    se flexus (fluminum),

    Plin. 3, 1, 3, § 16.—
    B.
    Prov.:

    curva,

    to attempt to make crooked straight, Plin. Ep. 5, 21, 6; Sen. Lud. Mort. Claud. 8, 3.—Far more freq. and class.,
    II.
    Trop., to improve, amend, correct, make better, reform, restore, make good, compensate for, etc.
    A.
    In gen.
    (α).
    With acc.:

    aliquem corruptum ad frugem corrigere,

    Plaut. Trin. 1, 2, 81:

    gnatum mi,

    Ter. And. 3, 4, 17:

    ita mutat, ut ea, quae corrigere volt, mihi quidem depravare videatur,

    Cic. Fin. 1, 6, 17:

    praeterita magis reprehendi possunt quam corrigi,

    Liv. 30, 30, 7:

    tarditatem cursu,

    Cic. Q. Fr. 2, 13 (15 a), 2: errorem paenitendo, id. Fragm. ap. Lact. 6, 24; Ter. Hec. 2, 2, 12; cf.

    mendum,

    Cic. Att. 2, 7, 5:

    delicta,

    Sall. J. 3, 2:

    mores (opp. corrumpere),

    Cic. Leg. 3, 14, 32;

    and, mores (with vitia emendare),

    Quint. 12, 7, 2:

    acceptam in Illyrico ignominiam,

    Liv. 43, 21, 4:

    quicquid corrigere est nefas,

    Hor. C. 1, 24, 20:

    dum resque sinit, tua corrigo vota,

    Ov. M. 2, 89:

    moram celeri cessataque tempora cursu,

    id. ib. 10, 670:

    ancipitis fortuna temporis maturā virtute correcta,

    Vell. 2, 79, 5:

    ut tibi sit qui te conrigere possis,

    Plaut. Trin. 3, 2, 27:

    paterer vos ipsā re conrigi, quoniam verba contemnitis,

    Sall. C. 52, 35:

    tu ut umquam te corrigas?

    Cic. Cat. 1, 9, 22:

    tota civitas corrigi solet continentiā,

    id. Leg. 3, 13, 30:

    aliā ratione malevolus, aliā amator corrigendus,

    id. Tusc. 4, 31, 65; id. Mur. 29, 60:

    conscius mihi sum... corrigi me posse,

    Liv. 42, 42, 8.—Esp. freq. of improving, correcting an (oral or written) discourse, Varr. L. L. 9, § 9 Müll.; Cic. Att. 15, 1, B, 2; Quint. 1, 5, 34; Hor. A. P. 438 al.; and of the orator who employs the figure correctio (v. s. v. II.):

    cum corrigimus nosmet ipsos quasi reprehendentes,

    Cic. Or. 39, 135. —
    (β).
    Absol.:

    se fateri admissum flagitium: sed eosdem correcturos esse,

    Liv. 5, 28, 8; cf. Suet. Caes. 56.—
    B.
    In medic. lang., to heal, cure:

    lentigines,

    Plin. 22, 25, 74, § 156:

    maciem corporis,

    id. 31, 6, 33, § 66:

    cutem in facie,

    id. 23, 8, 75, § 144.—Hence, cor-rectus ( conr-), a, um, P. a., improved, amended, correct (very rare):

    ut is qui fortuito deliquit, attentior fiat correctiorque,

    Gell. 6, 14, 2.—Hence, subst.: correctus, i, m., one who is reformed:

    nihil officiunt peccata vetera correcti,

    Lact. 6, 24, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > corrigo

  • 10 sublevo

    sub-lĕvo, āvi, ātum, 1, v. a., to lift up from beneath, to raise up, hold up, support (class.: esp. freq. in the trop. sense; syn.: extollo, erigo).
    I.
    Lit.:

    qui nos sibi quondam ad pedes stratos ne sublevabat quidem,

    Cic. Att. 10, 4, 3:

    in ascensu sublevati,

    Caes. B. C. 2, 34; id. B. G. 7, 47:

    alterni innixi sublevantesque invicem et trahentes alii alios,

    Liv. 5, 47, 2; 28, 20, 5; cf.:

    jubis equorum sublevati,

    Caes. B. G. 1, 48:

    erigere se aut sublevare,

    id. ib. 6, 27:

    terrā sublevat ipsum,

    Verg. A. 10, 831:

    apes regem fessum umeris sublevant,

    Plin. 11, 17, 17, § 54:

    inter manus sublevantium exstinctus est,

    Suet. Vesp. 34 et saep.:

    mentum sinistrā,

    Auct. Her. 4, 50, 63:

    retia furcis,

    Plin. 9, 8, 9, § 31:

    oculos,

    Vulg. Joan. 6, 5.—
    II.
    Trop., to sustain, support, assist, encourage, console any one in misfortune (syn.:

    auxilior, subvenio, lenio, sedo): aratores (opp. evertere),

    Cic. Verr. 2, 3, 92, § 215:

    homines defendere et sublevare,

    id. Div. in Caecil. 2, 5:

    aliquem (opp. deridere),

    id. Tusc. 4, 37, 80:

    aliquem (opp. laedere),

    id. Caecin. 9, 23:

    graviter eos accusat, quod tam necessario tempore ab iis non sublevetur,

    Caes. B. G. 1, 16:

    oppidanos re frumentariā,

    Hirt. B. G. 8, 34:

    provincias liberalitate,

    Suet. Tib. 48:

    ad sublevandos alios,

    Nep. Epam. 3, 4. —Of things:

    hic est status, qui unā voce omnium gemitur neque verbo cujusquam sublevatur,

    Cic. Att. 2, 18, 1.—
    B.
    To lighten, qualify, alleviate, mitigate, lessen an evil, to assuage:

    non denique aliquo mediocri vitio tot tantaque ejus vitia sublevata esse videbuntur,

    Cic. Verr. 1, 16, 47:

    res adversae sublevantur,

    id. Sull. 27, 75:

    fortunam industriā,

    Caes. B. C. 3, 73:

    omnium rerum inopiam,

    id. ib. 3, 80:

    militum laborem,

    id. B. G. 6, 32:

    hominum pericula,

    Cic. Mur. 4, 8:

    calamitates hominum,

    id. Tusc. 4, 20, 46:

    una illa sublevanda offensio est,

    id. Lael. 24, 88:

    fugam pecuniā,

    Nep. Att. 2: odia, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 3, 1:

    blandimentum sublevavit metum,

    Tac. A. 14, 4:

    nominis noyitatem dicendi gloriā maxime sublevabis,

    will compensate for, Q. Cic. Pet. Cons. 1, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > sublevo

  • 11 pēnsō

        pēnsō āvī, ātus, āre, freq.    [pendo], to weigh, weigh out: aurum, L.: pensari eādem trutinā, i. e. judged by the same standard, H.— To counterbalance, contrast, compare: adversa secundis, L.: virtutibus vitia, L.— To compensate, recompense, requite: exiguā turis impensā beneficia, Cu.: transmarinae res quādam vice pensatae (sc. inter se), L.: volnus volnere, O.— To pay, atone for: laudem cum damno, O.: nece pudorem, O.— To weigh, ponder, examine, consider: ut factis, non ex dictis, amicos pensent, L.: animi consulta, Cu.
    * * *
    pensare, pensavi, pensatus V
    weigh, weigh out; pay or punish for; counterbalance, compensate; ponder, exami

    Latin-English dictionary > pēnsō

  • 12 ex-piō

        ex-piō āvī, ātus, āre.—In religion,    to make amends for, atone for, purify, expiate, purge by sacrifice: tua scelera in nostros milites, i. e. avenge: filium pecuniā publicā, L.: quae violata sunt, expiabuntur: arma Nondum expiatis uncta cruoribus, H.—To avert, destroy the force of (an omen or curse): quem ad modum ea expientur: prodigium, L.: dira detestatio Nullā expiatur victimā, H.—To make amends for, repair, make good, compensate: superioris aetatis exempla Gracchorum casibus, Cs.: legatorum iniurias, L.

    Latin-English dictionary > ex-piō

  • 13 luō

        luō luī, —, ere    [1 LV-], to loose, free, pay off: aes alienum, Cu.—Fig., of punishment, to suffer, undergo: poenas parricidi: Supplicium, V.: Exsilium dirā poenam pro caede luebat, was undergoing banishment as a punishment, O.— To atone for, expiate: morte, V.: noxam pecuniā, L.: sanguine periuria, V.: Delicta maiorum, H.: pericula publica, i. e. avert by expiation, L.
    * * *
    I
    luere, lui, luitus V
    pay; atone for
    II
    luere, lui, lutus V
    pay; redeem/free; pay fine, compensate/atone

    Latin-English dictionary > luō

  • 14 excuso

    ex-cūso ( excuss-), āvi, ātum, 1, v. a. [causa; cf. accuso, from ad-causa; qs. to release from a charge, to free from blame; hence], to excuse a person or thing.
    I.
    Lit.
    (α).
    With a personal object, aliquem alicui:

    Atticae meae velim me ita excuses, ut omnem culpam in te transferas,

    Cic. Att. 15, 28; cf.:

    aliquem alicui per litteras,

    id. Fam. 11, 15, 1; and:

    his omnibus me vehementer excusatum volo,

    id. Verr. 2, 1, 40, § 103.—With quod:

    Titium excusavit Vespa Terentius, quod eum brachium fregisse diceret,

    id. de Or. 2, 62, 253:

    Libo excusat Bibulum, quod is, etc.,

    Caes. B. C. 3, 16, 3:

    primum me tibi excuso in eo ipso, in quo te accuso,

    Cic. Q. Fr. 2, 2, 1:

    se de aliqua re,

    Caes. B. G. 4, 22, 1:

    de me excusando apud Apuleium, dederam ad te litteras,

    Cic. Att. 12, 14, 1:

    se alicui,

    Plaut. As. 4, 2, 4; Quint. 4, 1, 75 et saep.—In pass.:

    cura, ut excuser morbi causa in dies singulos,

    Cic. Att. 12, 13, 2: si citatus judex non responderit excuseturque Areopagites esse, etc., excuses himself as being, etc., id. Phil. 5, 5, 14:

    dixi, cur excusatus abirem,

    Hor. Ep. 1, 9, 7:

    apud Appuleium in dies ut excuser videbis,

    Cic. Att. 12, 15, 1:

    me excusatum esse apud Appuleium a Laterense,

    id. ib. 12, 17, 1.—
    (β).
    With inanim. or abstr. objects, to excuse, apologize for:

    Varroni memineris excusare tarditatem litterarum mearum,

    Cic. Att. 15, 26 fin.:

    habitum permutatum,

    Quint. 3, 7, 6:

    palliolum, fascias, etc. (sola valetudo),

    id. 11, 3, 144:

    commentarios,

    id. 10, 7, 31:

    missos ignes,

    Ov. M. 2, 397;

    dolorem,

    id. ib. 4, 256:

    toros,

    Stat. Th. 2, 256:

    reditum Agrippinae ob imminentem partum et hiemem,

    her not returning, Tac. A. 1, 44.
    II.
    Transf.
    A.
    Aliquid (alicui), i. q. se propter aliquid, to allege in excuse, to plead as an excuse, to excuse one's self with.
    (α).
    With acc.:

    propinquitatem excusavit,

    Cic. Phil. 8, 1, 1:

    morbum,

    id. ib. 9, 4, 8:

    inopiam (with calamitatem queri),

    Caes. B. C. 3, 20, 3:

    valetudinem,

    Liv. 6, 22 fin.:

    imbecillitatem,

    Suet. Tib. 6:

    vires,

    Ov. M. 14, 462:

    diversa,

    Tac. A. 3, 11 et saep.:

    ille Philippo Excusare laborem et mercenaria vincla, Quod non mane domum venisset, etc.,

    Hor. Ep. 1, 7, 67:

    dictatorem se apud patres excusare solitum,

    Liv. 6, 39, 4:

    aliquid apud aliquem,

    Curt. 5, 10, 8; Suet. Tib. 68.— Pass.:

    quae apud Vitellium excusanda erant,

    Tac. H. 2, 85:

    excusata necessitas praesentium,

    id. ib. 1, 78:

    excusata rei familiaris mediocritate,

    Suet. Aug. 101:

    excusatus languor faucium, propter quem non adesset,

    id. Ner. 41 et saep.—
    (β).
    With an object-clause:

    si prehensi sumus, excusemus, ebrios Nos fecisse, etc.,

    Plaut. Aul. 4, 10, 19 (but in id. Merc. 2, 3, 126, the correct reading is incusato, v. Ritschl ad h. l.): excusanti, minus datum ad occultandam facinoris invidiam, Suet. Ner. 33; id. Aug. 69.—
    B.
    Aliquem ab aliqua re, aliqua re, or alicui rei, to excuse, absolve one from any thing; to discharge, dispense with one (postAug.):

    a coepta (tutela) excusari,

    Dig. 27, 1, 11:

    collegarum filiorum tutela excusari,

    ib. 9; cf. Ambros. in Psa. 1, § 46:

    cui excusari mallet,

    Tac. A. 1. 12; Vulg. Luc. 14, 19. But (class.):

    se de aliqua re: legati venerunt, qui se de superioris temporis consilio excusarent, quod, etc.,

    Caes. B. G. 4, 22, 1.—
    C.
    Se ab aliqua re, to shelter, protect one's self from any thing (post-class.):

    ut invicom se a calore excusent (plantae),

    Pall. Nov. 7, 2. —Hence,
    D.
    Aliquid aliqua re, to compensate, atone for any thing (post-Aug. and rare):

    nefas armis,

    Claud. de Bell. Get. 562; Stat. Th. 6, 44; Plin. Pan. 32, 4.—Hence, excūsātus, a, um, P. a., excused (postAug. and rare):

    hoc et ego excusatior, si forte sum lapsus, et tu dignior laude,

    Plin. Ep. 8, 14, 11; 4, 5, 4:

    excusatissimus essem, etiamsi, etc.,

    Sen. Const. Sap. 29.— Adv.: excūsātē, without blame, excusably:

    fieri id videtur excusate,

    Quint. 2, 1, 13.— Comp.:

    quod exoratus excusatius facies,

    Plin. Ep. 9, 21, 3; Tac. A. 3, 68; Just. 32, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > excuso

  • 15 excusso

    ex-cūso ( excuss-), āvi, ātum, 1, v. a. [causa; cf. accuso, from ad-causa; qs. to release from a charge, to free from blame; hence], to excuse a person or thing.
    I.
    Lit.
    (α).
    With a personal object, aliquem alicui:

    Atticae meae velim me ita excuses, ut omnem culpam in te transferas,

    Cic. Att. 15, 28; cf.:

    aliquem alicui per litteras,

    id. Fam. 11, 15, 1; and:

    his omnibus me vehementer excusatum volo,

    id. Verr. 2, 1, 40, § 103.—With quod:

    Titium excusavit Vespa Terentius, quod eum brachium fregisse diceret,

    id. de Or. 2, 62, 253:

    Libo excusat Bibulum, quod is, etc.,

    Caes. B. C. 3, 16, 3:

    primum me tibi excuso in eo ipso, in quo te accuso,

    Cic. Q. Fr. 2, 2, 1:

    se de aliqua re,

    Caes. B. G. 4, 22, 1:

    de me excusando apud Apuleium, dederam ad te litteras,

    Cic. Att. 12, 14, 1:

    se alicui,

    Plaut. As. 4, 2, 4; Quint. 4, 1, 75 et saep.—In pass.:

    cura, ut excuser morbi causa in dies singulos,

    Cic. Att. 12, 13, 2: si citatus judex non responderit excuseturque Areopagites esse, etc., excuses himself as being, etc., id. Phil. 5, 5, 14:

    dixi, cur excusatus abirem,

    Hor. Ep. 1, 9, 7:

    apud Appuleium in dies ut excuser videbis,

    Cic. Att. 12, 15, 1:

    me excusatum esse apud Appuleium a Laterense,

    id. ib. 12, 17, 1.—
    (β).
    With inanim. or abstr. objects, to excuse, apologize for:

    Varroni memineris excusare tarditatem litterarum mearum,

    Cic. Att. 15, 26 fin.:

    habitum permutatum,

    Quint. 3, 7, 6:

    palliolum, fascias, etc. (sola valetudo),

    id. 11, 3, 144:

    commentarios,

    id. 10, 7, 31:

    missos ignes,

    Ov. M. 2, 397;

    dolorem,

    id. ib. 4, 256:

    toros,

    Stat. Th. 2, 256:

    reditum Agrippinae ob imminentem partum et hiemem,

    her not returning, Tac. A. 1, 44.
    II.
    Transf.
    A.
    Aliquid (alicui), i. q. se propter aliquid, to allege in excuse, to plead as an excuse, to excuse one's self with.
    (α).
    With acc.:

    propinquitatem excusavit,

    Cic. Phil. 8, 1, 1:

    morbum,

    id. ib. 9, 4, 8:

    inopiam (with calamitatem queri),

    Caes. B. C. 3, 20, 3:

    valetudinem,

    Liv. 6, 22 fin.:

    imbecillitatem,

    Suet. Tib. 6:

    vires,

    Ov. M. 14, 462:

    diversa,

    Tac. A. 3, 11 et saep.:

    ille Philippo Excusare laborem et mercenaria vincla, Quod non mane domum venisset, etc.,

    Hor. Ep. 1, 7, 67:

    dictatorem se apud patres excusare solitum,

    Liv. 6, 39, 4:

    aliquid apud aliquem,

    Curt. 5, 10, 8; Suet. Tib. 68.— Pass.:

    quae apud Vitellium excusanda erant,

    Tac. H. 2, 85:

    excusata necessitas praesentium,

    id. ib. 1, 78:

    excusata rei familiaris mediocritate,

    Suet. Aug. 101:

    excusatus languor faucium, propter quem non adesset,

    id. Ner. 41 et saep.—
    (β).
    With an object-clause:

    si prehensi sumus, excusemus, ebrios Nos fecisse, etc.,

    Plaut. Aul. 4, 10, 19 (but in id. Merc. 2, 3, 126, the correct reading is incusato, v. Ritschl ad h. l.): excusanti, minus datum ad occultandam facinoris invidiam, Suet. Ner. 33; id. Aug. 69.—
    B.
    Aliquem ab aliqua re, aliqua re, or alicui rei, to excuse, absolve one from any thing; to discharge, dispense with one (postAug.):

    a coepta (tutela) excusari,

    Dig. 27, 1, 11:

    collegarum filiorum tutela excusari,

    ib. 9; cf. Ambros. in Psa. 1, § 46:

    cui excusari mallet,

    Tac. A. 1. 12; Vulg. Luc. 14, 19. But (class.):

    se de aliqua re: legati venerunt, qui se de superioris temporis consilio excusarent, quod, etc.,

    Caes. B. G. 4, 22, 1.—
    C.
    Se ab aliqua re, to shelter, protect one's self from any thing (post-class.):

    ut invicom se a calore excusent (plantae),

    Pall. Nov. 7, 2. —Hence,
    D.
    Aliquid aliqua re, to compensate, atone for any thing (post-Aug. and rare):

    nefas armis,

    Claud. de Bell. Get. 562; Stat. Th. 6, 44; Plin. Pan. 32, 4.—Hence, excūsātus, a, um, P. a., excused (postAug. and rare):

    hoc et ego excusatior, si forte sum lapsus, et tu dignior laude,

    Plin. Ep. 8, 14, 11; 4, 5, 4:

    excusatissimus essem, etiamsi, etc.,

    Sen. Const. Sap. 29.— Adv.: excūsātē, without blame, excusably:

    fieri id videtur excusate,

    Quint. 2, 1, 13.— Comp.:

    quod exoratus excusatius facies,

    Plin. Ep. 9, 21, 3; Tac. A. 3, 68; Just. 32, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > excusso

  • 16 com-pēnsō (conp-)

        com-pēnsō (conp-) āvī, ātus, āre,    to balance, make good, compensate, counterbalance: cum uno versiculo tot volumina laudum: laetitiam cum doloribus: bona cum vitiis, H.: damna ab isto aetatis fructu compensata, made up: tot amissis te unum, O.: pecuniam compensari pedibus, money is an equivalent for nearness (in the purchase of land).

    Latin-English dictionary > com-pēnsō (conp-)

  • 17 compenso

    com-penso ( conp-), āvi, ātum, 1, v. a., to poise, weigh several things with one another; hence, in the lang. of business, to equalize one thing with another by weighing, to balance with one another, to make good, compensate, balance against, lit. and trop. (class. in prose and poetry; most freq. in Cic.); constr. aliquid cum aliquā re, aliquā re, or absol.
    I.
    In gen.
    (α).
    Cum aliquā re:

    nonne compensabit cum uno versiculo tot mea volumina laudum suarum,

    Cic. Pis. 30, 75:

    laetitiam cum doloribus,

    id. Fin. 2, 30, 97:

    bona cum vitiis,

    Hor. S. 1, 3, 70.—
    (β).
    Aliquā re:

    summi labores nostri magnā compensati gloriā,

    Cic. de Or. 3, 4, 14; id. Font. 5, 13 (1, 3):

    damna ab aliquo aetatis fructu compensata,

    id. Verr. 2, 5, 13, § 33: o vix ullo otio compensandam hanc rei publicae turpitudinem, id. Att. 7, 18, 2; id. Or. 69, 231:

    paucitatem pedum gravitatis suae (sc. spondei) tarditate,

    id. ib. 64, 216:

    tot amissis te unum,

    Ov. H. 3, 51: pecuniam pedibus, to make up for the low price in shoe-leather, Cato ap. Cic. Fl. 29, 72:

    facinora ministerio,

    Curt. 10, 1, 2: reprehendens aliā laude compenses, * Quint. 11, 1, 87.—
    II.
    In post-Aug. poets, of a way, to shorten, spare, save:

    longum iter,

    Sen. Hippol. 83 (cf. pensare iter, Luc. 9, 685).—Hence, compensātō, adv., with compensation or reward, Tert. Pall. 2 (al. leg. compensati).

    Lewis & Short latin dictionary > compenso

  • 18 conpenso

    com-penso ( conp-), āvi, ātum, 1, v. a., to poise, weigh several things with one another; hence, in the lang. of business, to equalize one thing with another by weighing, to balance with one another, to make good, compensate, balance against, lit. and trop. (class. in prose and poetry; most freq. in Cic.); constr. aliquid cum aliquā re, aliquā re, or absol.
    I.
    In gen.
    (α).
    Cum aliquā re:

    nonne compensabit cum uno versiculo tot mea volumina laudum suarum,

    Cic. Pis. 30, 75:

    laetitiam cum doloribus,

    id. Fin. 2, 30, 97:

    bona cum vitiis,

    Hor. S. 1, 3, 70.—
    (β).
    Aliquā re:

    summi labores nostri magnā compensati gloriā,

    Cic. de Or. 3, 4, 14; id. Font. 5, 13 (1, 3):

    damna ab aliquo aetatis fructu compensata,

    id. Verr. 2, 5, 13, § 33: o vix ullo otio compensandam hanc rei publicae turpitudinem, id. Att. 7, 18, 2; id. Or. 69, 231:

    paucitatem pedum gravitatis suae (sc. spondei) tarditate,

    id. ib. 64, 216:

    tot amissis te unum,

    Ov. H. 3, 51: pecuniam pedibus, to make up for the low price in shoe-leather, Cato ap. Cic. Fl. 29, 72:

    facinora ministerio,

    Curt. 10, 1, 2: reprehendens aliā laude compenses, * Quint. 11, 1, 87.—
    II.
    In post-Aug. poets, of a way, to shorten, spare, save:

    longum iter,

    Sen. Hippol. 83 (cf. pensare iter, Luc. 9, 685).—Hence, compensātō, adv., with compensation or reward, Tert. Pall. 2 (al. leg. compensati).

    Lewis & Short latin dictionary > conpenso

  • 19 redemptito

    rĕdemptĭto, āvi, 1, v. freq. a. [redempto], to buy up, redeem: malefacta benefactis, to compensate, make amends for, Cato ap. Fest. p. 286 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > redemptito

  • 20 rependo

    rĕ-pendo, di, sum, 3, v. a., to weigh back (syn. compenso).
    I.
    Lit. (rare):

    aequaque formosae pensa rependis erae,

    you weigh back, return by weight, the wool weighed out, Ov. H. 9, 78:

    pensa,

    Prop. 4 (5), 7, 41:

    Ravenna ternos (asparagos) libris rependit,

    i. e. produces them three to the pound, Plin. 19, 4, 4, § 54. —
    II. A.
    Lit.: cui (Septumuleio) pro C. Gracchi capite erat aurum repensum, * Cic. de Or. 2, 67, 269:

    cum Septumuleius Gai Gracchi auro rependendum caput abscisum ad Opimium tulerit, etc.,

    Plin. 33, 3, 14, § 48; Val. Max. 9, 4, 3:

    Aethiopico (magneti) laus summa datur, pondusque argento rependitur,

    Plin. 36, 16, 25, § 129:

    (balsamum) duplo rependebatur argento,

    id. 12, 25, 54, § 117: auro repensus Miles, ransomed (syn. redemptus), Hor. C. 3, 5, 25. —
    B.
    Trop.
    1.
    To pay in kind, pay back, repay, requite, recompense, return, reward, in a good and bad sense ( poet. and in postAug. prose):

    hac vitam servatae dote rependis?

    Ov. M. 5, 15; cf.:

    gratiam facto,

    id. ib. 2, 694:

    gratiam,

    Phaedr. 2, prol. 12:

    magna,

    Verg. A. 2, 161:

    fatis contraria fata,

    to balance, id. ib. 1, 239:

    pretium vitae,

    Prop. 4 (5), 11, 100:

    vices,

    id. 4 (5), 4, 58:

    pro officiis pretium,

    Ov. Am. 2, 8, 21:

    pia vota,

    Stat. S. 3, 3, 155:

    decus suum cuique (posteritas),

    Tac. A. 4, 35:

    exemplum contra singulos utilitate publicā,

    id. ib. 14, 44 fin.:

    ingenio formae damna,

    to counterbalance, compensate, Ov. H. 15, 32; cf.:

    rependere et compensare leve damnum delibatae honestatis majore aliā honestate,

    Gell. 1, 3, 23:

    incolumitatem turpitudine,

    to pay for, purchase, Plin. Pan. 44, 5; cf.:

    honorem servitute, donis, Col. praef. § 10: culpam hanc magno terrore,

    Val. Fl. 6, 744:

    regis pacta magno luctu,

    id. 6, 4:

    moestam noctem (with ulcisci socios),

    Stat. Th. 8, 666.—
    * 2.
    To weigh in the mind, to meditate upon, ponder, consider:

    qui facta rependens, Consilio punire potest,

    Claud. Cons. Mall. Theod. 228.

    Lewis & Short latin dictionary > rependo

См. также в других словарях:

  • compensate for — index cover (provide for) Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • compensate for — phr verb Compensate for is used with these nouns as the object: ↑shortcoming, ↑wrong …   Collocations dictionary

  • compensate for injury — index indemnify Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • compensate for loss — index indemnify Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • compensate for loss sustained — index indemnify Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • compensate for — reduce or counteract (something undesirable) by exerting an opposite force or effect. → compensate …   English new terms dictionary

  • stipulation to compensate for loss — index insurance Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • compensate — com‧pen‧sate [ˈkɒmpənseɪt ǁ ˈkɑːm ] verb [intransitive, transitive] 1. to pay someone money because they have suffered injury, loss, or damage: compensate somebody for something • He has promised to compensate farmers for the price cuts. 2. HUMAN …   Financial and business terms

  • compensate — vb 1 Compensate, countervail, balance, offset, counterbalance, counterpoise are comparable when meaning to make up for or to undo the effects of. Compensate is by far the broadest of these terms both in mode of use and scope of application. It… …   New Dictionary of Synonyms

  • Compensate — Com pen*sate, v. i. To make amends; to supply an equivalent; followed by for; as, nothing can compensate for the loss of reputation. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • compensate — ► VERB 1) give (someone) something to reduce or balance the bad effect of loss, suffering, or injury. 2) (compensate for) make up for (something undesirable) by exerting an opposite force or effect. DERIVATIVES compensator noun compensatory… …   English terms dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»